THIỀN TỨ NIỆM XỨ – VIPASSANA
Thân, thọ, tâm và pháp. thiền tứ niệm xứ
Bài kinh Niệm Xứ nầy được đức Phật thuyết giảng tại xứ Kuru
(Câu-lâu), kinh văn như sau:
“- Này các tỷ-kheo, đây là con đường độc nhất đưa đến thanh tịnh cho chúng sanh, vượt khỏi sầu não, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh trí, chứng ngộ Niết-bàn. Ðó là bốn Niệm Xứ. Thế nào là bốn? Này các tỷ-kheo, ở đây tỷ-kheo sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm để chế ngự tham ưu ở đời; sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm để chế ngự tham ưu ở đời; sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm để chế ngự tham ưu ở đời; sống quán pháp trên các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm để chế ngự tham ưu ở đời”.
Đoạn kinh văn ở trên ta để ý câu quan trọng: “Con đường độc nhất” đưa đến thanh tịnh cho chúng sanh, vượt khỏi sầu não, diệt trừ khổ ưu, thành tựu chánh trí, chứng ngộ Niết-bàn.
Thế nào là con đường độc nhất, duy nhất ?
Cụm từ Pāḷi “ekāyāna”, thì “eka” có nghĩa là một, và “ayana” có nghĩa là con đường. Vậy “ekāyana”, có nghĩa là một con đường. “Một” có nghĩa là duy nhất, độc nhất; và “con đường” cũng duy nhất, độc nhất.
Nhiều nhà chú giải và bình giảng nói rằng: Tứ Niệm Xứ, minh sát, chánh niệm là con đường duy nhất đưa chúng sanh vượt thoát khổ ưu. Cũng duy nhất, độc nhất để thành tựu chánh trí, Niết-bàn. Cũng là duy nhất, độc nhất vì không có ngã rẽ nên sẽ thẳng tiến đến giác ngộ, giải thoát. Cũng là duy nhất, độc nhất là con đường đi theo đức Đạo Sư. Cũng là duy nhất, độc nhất bất hoại, bất tử, không thay đổi theo không thời gian, từ Phật tại thế cho đến hôm nay vẫn y như vậy… cho những ai thực hành theo Tứ Niệm Xứ.
Bốn pháp quán niệm ấy là: ( xem thêm KHÓA THIỀN = TẠI ĐÂY. )
1- Kāyānupassanā-satipaṭṭhāna (Thân quán niệm xứ),
2- Vedanānupassanā-satipaṭṭhāna (Thọ quán niệm xứ)
3- Cittānupassanā-satipaṭṭhāna (Tâm quán niệm xứ),
4- Dhammānupassanā-satipaṭṭhāna (Pháp quán niệm xứ).
Tức niệm thân, là sự chú niệm, quán sát, áp sát vào những hiện tượng của thân, ở nơi thân, thuộc về thân.
Tức niệm thọ, là sự chú niệm, áp sát vào tất cả những cảm thọ
Tức niệm tâm, là sự chú niệm, áp sát vào tất cả những dấy khởi, những trạng thái của tâm.
Tức niệm pháp, là sự chú niệm, áp sát, minh sát tất cả những pháp phát sanh trong khi hành thiền.
CLB NỀN TẢNG NIKAYA = TẠI ĐÂY
Xem thêm :
KINH ĐẠI NIỆM XỨ TINH GỌN TRÊN MỘT TRANG GIẤY
